به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کمیل نیوز، مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران در مصاحبه با شبکه خبری «ان بی سی» آمریکا که متن کامل آن به شرح زیر است، با اشاره به مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا از طریق عمان در طول ماه‌های گذشته گفت: ما با حسن نیت مذاکره کردیم، ولی آمریکایی‌ها مطمئنا با سوء نیت مذاکره کردند.
سوال: اجازه دهید با مهمترین سوال شروع کنم. چرا ایران همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را متوقف کرد؟
قبل از پاسخ به پرسش شما فکر می‌کنم باید کمی به عقب تر برگردیم و ببینیم چه اتفاقی افتاد که ما در وضعیت کنونی قرار گرفته‌ایم. این وضعیت با ارایه گزارش غلط دبیرکل شروع شد. همان گزارش به اصطلاح جامعی که او ارایه داد و بسیار بدموقع، نامنصفانه و غیرواقعی بود. و سپس آن گزارش توسط سه کشور اروپایی و آمریکا برای تصویب یک قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران در شورای حکام مورد استفاده قرار گرفت و آنها ایران را تهدید و شروع به انجام اقدامات خاصی علیه ایران همچون اعمال فشار سیاسی و اقدام نظامی کردند.
آن قطعنامه به عنوان بهانه‌ای توسط رژیم اسراییل و آمریکا مورد استفاده قرار گرفت تا یک اقدام متجاوزانه اشکار علیه ایران انجام دهند، بنابراین می بایست تمامی این حقایق را در خصوص دیدگاه اخیر ما در قبال اژانس مدنظر قرار دهیم.
اخیرا مجلس ایران قانونی را تصویب و همکاری ما با آژانس را تعلیق کرد و این قانون توسط رییس جمهور پزشکیان برای اجرا ابلاغ شد. این مصوبه به این معنا نیست که ما قرار است همکاری خود با اژانس را قطع کنیم. ما می‌بایست به قانون مجلس احترام بگذاریم و آن را اجرا کنیم. البته در آن قانون بندهایی وجود دارد که می‌تواند فضایی را برای همکاری ما با آژانس فراهم کند. بنابراین این که گفته شود ما همکاری خود را با آژانس قطع می‌کنیم دقیق نیست و نشاندهنده واقعیت نیست.
سوال: پس شما می‌گویید هنوز فضا برای مذاکره وجود دارد و هنوز می‌توان راهی را برای همکاری با آژانس پیدا کرد و درب بسته نشده است؟
درب از این باب بسته نشده است که ما همکاری خود با آژانس را متوقف خواهیم کرد ولی این بستگی به یک سری موارد دارد مثلا اینکه دقیقا چه اقدامی باید انجام دهیم تا یک همکاری منظم و روانی با اژانس داشته باشیم. سفیر ما در وین با دبیرکل در تماس بوده است و موضع ما را برای او مشخص کرده است.
سوال: پس شما می‌گویید درب بسته نشده است و هنوز امکان ازسرگیری همکاری با آژانس وجود دارد.
درب بسته نیست، از این منظر که ما همکاری خود با آژانس را پایان می‌دهیم. سفیر ما در وین قرار است با مدیرکل آزانس بین المللی انرژی اتمی ملاقات کند و شاید تا الان ملاقات کرده و موضع دولت ما را توضیح دهد. قانون تکیلف ما را مشخص کرده است. البته در آن قانون ارجاعاتی به شورای عالی امنیت ملی ایران شده است. بدین ترتیب این شورای عالی امنیت ملی ایران است که مسیر همکاری اینده ما با آژانس را مشخص خواهد کرد. سفیر ما در وین با مدیرکل اژانس در تماس است و این موارد را به او منتقل می‌کند.
سوال: قرار بود مذاکراتی بین ایران و آمریکا قبل از این جنگ اخیر برگزار شود. آیا شما امکانی برای ازسرگیری آن مذاکرات می‌بینید؟ آیا امکانی برای عبور از این جنگ و ازسرگیری مذاکرات وجود دارد؟
شما نمی‌توانید از این تجاوز آشکار به آسانی عبور کنید. مردم ما صدمات زیادی را در نتیجه تجاوز اسراییل و آمریکا متحمل شدند. ما چگونه می‌توانیم این را فراموش کنیم. مردم ما کشته و زخمی شده‌اند. این برای ما آسان نیست. مردم ما نمی‌توانند فراموش کنند که در ۱۳ ژوئن رژیم اسراییل به ما حمله کرد و دولت آمریکا از آن حمایت کرد. آمریکا چند روز بعد به ایران حمله کرد. ما چطور می‌توانیم این را فراموش کنیم.
اما سوال اصلی این است: آیا ما م توانیم به آمریکا اعتماد کنیم؟ دو روز قبل از شروع ششمین دور مذاکرات بین ایران و آمریکا این تجاوز اتفاق افتاد. بنابراین این بزرگترین ضربه به دیپلماسی بود. این بزرگترین ضربه به اعتمادی است که برای یک مذاکره واقعی نیاز است.
آمریکایی‌ها چگونه می‌توانند این را توضیح دهند؟ ما از آنها می‌خواهیم که توضیح دهند چرا ما را گمراه کردند، چرا آنها چنین اقدام غیرقانونی را علیه مردم ما انجام دادند. چند روز قبل از تجاوز، ما تماس‌هایی را به صورت غیرمستقیم با آقای ویتکاف برقرار کرده بودیم و او به ما گفت که ظرف چند روز با ما در عمان دیدار خواهد کرد.
ما اکنون می‌دانیم که دولت آمریکا از این تجاوز آگاه بود. فکر می‌کنم ان بی سی اعلام کرد که در ۸ ژوئن پنتاگون یک نشست توجیهی برای کاخ سفید برگزار کرده است. آن یک هفته قبل از نشست برنامه ریزی شده ما با آنها بود و آمریکا سکوت را انتخاب و تلاش کرد ما را گمراه کند. بنابراین این بزرگترین خطای آنها بود. این بزرگترین ضربه نه تنها به دیپلماسی بلکه به اعتماد ما و به اعتماد هر کشوری در جهان است حتی متحدان نزدیک آمریکا.
سوال: آیا شما معتقدید آمریکا شما را فریب داد و با سوء نیت با شما مذاکره کرد؟
آنها مطمئنا با سوء نیت مذاکره کردند. ما با حسن نیت از طریق عمان مذاکره کردیم و پنج دور مذاکره کردیم. درست است که موفقیتی حاصل نشد و پیشرفت ما کند بود اما هر دو طرف معتقد بودند که در مسیر صحیح حرکت می‌کنند. ما ناگهان با یک تجاوز مواجه شدیم. آنها چه توضیحی دارند؟ من دولت آمریکا را به چالش می‌خوانم. آنها باید بیایند و بگویند چرا چنین اقدامی کردند.
سوال: فکر می کنید به کجا خواهیم رفت؟ آیا شاهد خشونت و حملات بیشتر اسراییل و شاید امریکا خواهیم بود؟
ما برای هر احتمالی آماده هستیم و الان هم آماده هستیم. ما هر اقدامی را برای حفاظت از مردمان و ملتمان انجام می‌دهیم. ما نمی‌خواهیم دوباره تهدید شویم. به همین دلیل است که گفته‌ایم ما دیپلماسی را می‌خواهیم اما بزرگترین مساله برای ما این است که برای این پرسش باید پاسخی از سوی آمریکا داشته باشیم. آنها باید ما را قانع کنند که در حین مذاکره دوباره از قدرت نظامی استفاده نخواهند کرد و این برای کشور ما لازم است تا بتوانند با توسل به ان درباره آینده مذاکرات تصمیم گیری کنند.
سوال: در خصوص صدمه به برنامه هسته‌ای ایران، هنوز گستره این صدمه مشخص نشده است. آیا می‌توانید بگویید میزان صدمه چقدر بوده است؟
صدمه جدی است. من این را می‌توانم بگویم. البته من متخصص ارزیابی خسارت نیستم. سازمان انرژی اتمی ما در حال ارزیابی صدمات است. آنها در حال تلاش برای ارایه گزارشی از صدمات و خسارات هستند. فکر می‌کنم آنها گزارش خود را در آینده به مقامات و مردم ارایه خواهند داد.
سوال: برای ۴۰۰ کیلو اورانیوم ۶۰ درصد غنی شده شما چه اتفاقی افتاد؟ آیا ایران هنوز آن را در اختیار دارد؟
پیش از تجاوز، بازرسان به سایت‌هایی که اورانیوم بسیار غنی شده وجود داشت رفت و آمد داشتند. بنابراین آنها به طور کامل از وضعیت این مواد آگاهی داشتند. الان من نمی‌دانم ان مواد کجا هستند. و اصلا من نمی‌توانم بگویم که آن مواد کجا هستند. من می‌توانم بگویم که پیش از تجاوز بازرسان به آن مواد دسترسی داشتند و آن را بازرسی می‌کردند.
سوال: ایران گفته است که آن مواد یا بخشی از آن پیش از حمله آمریکا جابجا شده‌اند.
من نمی‌توانم نکته‌ای بیش از آنکه به شما گفتم ارایه دهم. من در موقعیت آن نیستم. من متخصص این امر نیستم. نمی‌دانم آن مواد کجا هستند.
سوال: شما گفتید که درب همکاری با آژانس بسته نیست. مشخصا چه اقدامی باید انجام شود تا این فرایند پیش رود؟
مهمترین نکته ایمنی و امنیت سایت‌های ما و بازرسان است. این خیلی برای ما مهم است. ما نمی‌خواهیم بازرسان را به یک منطقه جنگی ببریم. ما هنوز نمی‌دانیم شاید مواد انفجاری عمل نکرده هنوز در سایت‌ها باشند و ایمنی و امنیت بازرسان را به خطر بیاندازند. به همین دلیل ما می‌بایست اقدامات احتیاطی زیادی را به طور شفاف و آشکار با همکاری آژانس انجام دهیم.
سوال: درباره مذاکرات شما گفتید که آمریکا با سوء نیت مذاکره کرد و شما احساس کردید فریب خورده‌اید. چه اقدامی باید برای از سرگیری مذاکرات با امریکا انجام شود؟
ما نیازمند توضیح هستیم.
سوال: علاوه بر توضیح چه؟
آنها باید بیایند و بلند آنرا توضیح دهند و اطمینان دهند که آن اقدام ۱۳ ژوئن را تکرار نخواهند کرد. آیا برای آمریکا امکانپذیر نیست که بیاید و این را بلند بگوید؟ ایا این تقاضای زیادی است که ما می‌خواهیم؟ چون اگر شما مذاکراتی شفاف و توجیه پذیر می خواهید باید اطمینان داشته باشید و طرف شما باید ضمانت دهد که دوباره از پشت به شما خنجر نخواهد زد. فکر نمی‌کنم این خواسته زیادی باشد.
سوال: درباره غنی سازی، آیا ایران پس از این همه صدمات تصمیم دارد دوباره غنی سازی را شروع کند؟ آیا ارزش آن را دارد؟
سیاست ما درباره غنی سازی تغییر نکرده است. ما بر اساس ان پی تی حق داریم. در این معاهده تکالیف و حقوق مشخصی برای اعضا مشخص شده است و ایران به عنوان یک عضو مسئول معاهده حق این را دارد تا غنی سازی را در چارچوب آن و داخل خاک خود انجام دهد. تنها نکته این است که غنی سازی ما نباید بعد نظامی پیدا کند. همین.
اما ما همچنان گفته‌ایم که در حالی که به غنی سازی مواد علاقمندیم و می‌خواهیم انرا در قلمرو ایران انجام دهیم، آماده‌ایم تا با تعامل با دیگران درباره سطح و دامنه و ظرفیت برنامه غنی سازی خود صحبت کنیم و فکر می‌کنم این به اندازه کافی برای هر طرف واقعی که به دنبال شفاف سازی است منصفانه است. همانگونه که ما در برجام به بازرسان دسترسی دادیم. بنابراین موضع ما همان قبلی است.
سوال: هیچ تغییری در موضع شما بعد از جنگ ۱۲ روزه ایجاد نشده است؟ الان که تاسیسات هسته‌ای شما به شدت آسیب دیده و تحت حمله قرار گرفته‌اند، هنوز می‌خواهید از حق غنی سازی خود استفاده کنید؟
موضع ما تغییر نکرده است. شیوه‌ای که آنها به تاسیسات صلح آمیز ما که تحت بازرسی و پادمان اژانس هم قرار داشتند حمله کرده اند بر خلاف مقررات آژانس است. هیچ کسی نمی‌تواند به چنین مکان‌هایی حمله کند و آن مکان‌ها توسط دو قدرت هسته‌ای بمباران شدند. توسط یک عضو معاهده و توسط یک دارنده سلاح اتمی و عدم عضویت در معاهده ان پی تی. بنابراین بمباران کردن این مکان‌ها این حقیقت را توجیه نمی‌کند که آنها مکان‌هایی پادمانی بودند. این‌ها حقیقت را تغییر نمی‌دهند. ما حق داریم اورانیوم را داخل قلمرو خود غنی سازی کنیم.
آیا شما می‌دانید چرا ما بر غنی سازی اصرار داریم؟ چون ما می‌بایست این مواد غنی سازی شده را برای مقاصد صلح آمیز استفاده کنیم. در ۲۰۱۱ راکتور تحقیقاتی تهران که در داخل شهر قرار دارد از صفحات اورانیوم ۲۰ درصد استفاده می‌کند و در ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ تمامی این صفحات اورانیوم مورد مصرف قرار گرفت و ما با کمبود صفحات مواجه شدیم. و سپس از آژانس و دیگر کشورها خواستیم که آن صفحات را در اختیار ما بگذارند اما آنها این کار را نکردند و ما می‌بایست بر دانشمندان خودمان تکیه می‌کردیم.
دانشمندان ما ابتدا اورانیوم را به میزان ۲۰ درصد غنی سازی و سپس آنها را به صفحه تبدیل کردند. و ما از آن زمان از این صفحات داریم استفاده می‌کنیم. بنابراین این نمونه‌ای از عدم همکاری آنهایی است که مدعی احترام به حقوق بین الملل و مدافع عدم اشاعه هستند. در واقع حملات به تاسیسات هسته‌ای ما بزرگترین ضربه به ان پی تی و رژیم منع اشاعه هسته‌ای بود.
سوال: آمریکا می‌گوید برنامه‌ای پیشنهاد کرده که در آن ایران غنی سازی نکند و در عوض اورانیوم را از خارج از ایران برای مقاصد پزشکی و انرژی دریافت کند.
آیا ما می‌توانیم به آمریکایی‌ها اعتماد کنیم؟ آیا می‌توانیم به اظهارات مقامات آمریکایی وقتی می‌گویند ما مواد مورد نیاز شما را تهیه می‌کنیم اعتماد کنیم؟ اگر مواد را تهیه نکنند، آیا بیماران سرطانی ما باید منتظر درمان بمانند؟ نه. ما نمی‌توانیم به حرف آمریکایی‌ها تکیه کنیم. ما نمی‌توانیم به حرف آنهایی که به ایران تجاوز نظامی و آنهایی که از تجاوز نظامی علیه ایران حمایت کردند از جمله اروپایی‌ها اعتماد کنیم.
سوال: آیا آمریکایی‌ها می‌توانند به حرف ایران که اورانیوم را تا ۶۰ درصد غنی سازی کرده و می‌گوید آن را برای مقاصد غیرنظامی و نه بمب می‌خواهند تکیه کنند؟
ما در برنامه خود شفاف بوده‌ایم. بازرسان آژانس می‌دانند. پیش از این تجاوز آنها در موقعیتی بودند که می‌توانستند حتی یک گرم از اورانیوم ۲۰ درصد و ۶۰ درصدی ما را تصدیق کنند. بنابراین برنامه هسته‌ای ما کاملا شفاف است. اگر آمریکایی‌ها به ما اعتماد ندارند، باید به بازرسان آژانس اعتماد کنند. این مسخره است که آنها می‌گویند می‌خواهند با ما مذاکره کنند و در عین حال به ما حمله می‌کنند.
سوال: وزیر خارجه آمریکا مکررا گفته که ایران برای چه به اورانیوم ۶۰ درصدی نیاز دارد، مگر برای ساخت بمب. پاسخ شما به آن چیست؟
اولا وزیر خارجه آمریکا باید در چارچوب ان پی تی و حقوق بین‌الملل اظهارنظر کند. ما به ایشان و هیچ فرد دیگری نباید توضیح دهیم که چرا به اورانیوم ۶۰ درصدی نیاز داریم زیرا ان پی تی غنی سازی کمتر از استفاده نظامی را مجاز شمرده است.
بنابراین همین کافی است. علاوه بر این، اورانیوم ۶۰ درصدی برای مقاصد صلح آمیز هم به کار برده می‌شود. اینگونه نیست که یک کشور اورانیوم را تا ۶۰ درصد غنی سازی کند و آن فقط برای غنی سازی تا ۹۰ درصد استفاده شود. نخیر. اینگونه نیست. بنابراین شاخص ما ان پی تی است.
شاخص ما اظهارات وزیر خارجه آمریکا یا هر شخص دیگری نیست و این برای آگاهی از موضع ما کافی است.
سوال: ایران مکررا گفته است که به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست. این سیاست شما در دهه‌های گذشته بوده است. پس از این حمله غافلگیرانه، توسط دو قدرت هسته‌ای، ایا ایران موضع خود را تغییر داده است؟
موضع ما درباره ان پی تی همان موضع قبلی است. ما به دنبال سلاح هسته‌ای نمی رویم چون این خلاف دکترین دفاعی و فتوای رهبر معظم ما است و ما اعتقاد نداریم که سلاح‌های هسته‌ای می‌توانند امنیت به همراه داشته باشند.
سوال: پس چرا برنامه هسته‌ای‌تان را به طور کامل کنار نمی‌گذارید؟ برنامه شما خیلی مشکل زا بوده است. شما کشوری با نفت زیاد و انرژی خورشیدی زیادی هستید. امکان‌های فراوانی برای تولید انرژی در ایران وجود دارد.
پاسخ: من به شما توضیح دادم که ما چرا در ایران به غنی سازی نیاز داریم. و نمونه راکتور تحقیقاتی تهران را که برای تولید دارو استفاده می‌شود برای شما مثال زدم. ما از آن برای درمان سرطان و تولید محصولات صلح آمیز استفاده می‌کنیم. بنابراین باید غنی سازی داشته باشیم. و این همچنان یک موضوع افتخار ملی برای ایران است. ما پول و انرژی فراوانی برای آن مصرف کرده‌ایم. و این یک صنعت کاملا بومی است. وارداتی نیست. این یک دستاورد علمی برای ایران است. و آنهایی که فکر می‌کنند و این توهم را دارند که با بمباران سایت‌های صلح آمیز هسته‌ای، ایرانی‌ها دستاوردهای خود را فراموش می‌کنند، آنها اشتباه می‌کنند. آنها باید ذهنیت ایرانی را درک کنند. فکر می‌کنم یک یا دو روز پس از شروع تجاوز، آمریکا به نظر من همیت و جدیت مردم ایران را درک کرد. آنها جدیت و پشتکار ملت ایران را دریافتند. شما فکر می‌کنم به مکان‌های مختلفی در ایران سفر کرده‌اید و می‌دانید که احساس مردم چیست. با تجاوز به ایران، مردم اتحادشان بیشتر شد. مردم ممکن است انتقاداتی علیه دولت داشته باشند اما وقتی ایران تحت تجاوز قرار گیرد، آنها متحدتر می‌شوند. شما این موضوع را در گفت و گو با اقشار مختلف درخواهید یافت. در ایران این روزها مردم در صیانت از هویت ملی و دستاوردهای علمی خود متحدتر هستند و به همین دلیل ما بر احقاق حقوق خود برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای اصرار می‌کنیم.سوال:یک پیام برای مردم آمریکا. آیا ایران قصد دارد با حمله به پایگاه‌های آمریکا یا سرزمین آمریکا به این جنگ ۱۲ روزه پاسخ دهد و انتقام بگیرد؟
ما قبلا پاسخ دادیم. تا زمانیکه به ما تجاوز نشود، ما اقدامی نخواهیم کرد. اما اگر یک تجاوز دیگر اتفاق بیفتد، توسط اسراییل یا آمریکا، ما هر آنچه لازم باشد را انجام خواهیم داد تا از زندگی و مردم خود حفاظت کنیم.
سوال: اگر اعتمادی وجود نداشته باشد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
ما مدافع گفت‌وگو هستیم. ما مدافع مذاکره هستیم. اما پیش شرط و لازمه آن اعتماد است. و توپ در زمین آمریکا است. آنها باید این را علنا اعلام کنند. آنها باید بگویند زمانی که ما در حال مذاکره هستیم به ما حمله نظامی نمی‌کنند.
نویسنده:
منبع: ایسنا
